Vrömden oawer Riessen, Toon Kortooms (2)

De leste keer gung min column oawer wat d’r in het pastoraal haandbook steun van professor Willem Bannink, oawer Twente, mer dan too espitst op Riessen en Eanter. Disse ofleavering geet oawer Toon Kortooms, (1916-1999), mateloos populair, met titels as ‘Help, de dokter verzuipt’ en ‘Mijn kinderen eten turf’. De verfilming van dee beuker treuk bomvolle filmzalen. Minstens 40 beuker hef-e eschreven. D’r wörden scholen noar um verneumd, en parken en stroaten. Humorloze literatuurbetterweters neumden het gin literatuur mear Toon deer an leasbevordering! Toon was nen Broabaander, hee köm oet een gezin van 14 wichter, met as biejnaam ‘circus Kortooms’. Zin va har ‘n törfstreujselfebriek en har ook vennegroond woer personeel törf steuk. Törf, de Peel en de pastoor vormden het Broabaantse decor in de beuker van Toon. Hee heul minstens 2000 leazingen duur het hele laand, en in Riessen kömmen ze op het idee um dissen sprekker en schriever biej de opening van de nieje bibliotheek in de Citadel op te loaten treaden. Kortooms wol wal kommen. Hee gung nen dag of wat earder op Riessen op an, hee logeerden in hotel Koenderink. Hee har in zinne wonplaatse, Bloemendaal, te heuren ekregen dat het in Riessen wemmelden van de zwatte kousen: “Man,’ zei men, ‘dat is het zwaarste publiek dat jij je maar denken kan. Zwarte-kousenvolk van het ergste soort!’ (Dee zwatte kousen warn zo ongevear het meest vuurkommende vuuroordeel oawer de Riessenders. Ook rechtevoort kom iej nog wal leu teengn dee doar dom oawer nöalen köant). Mer Kortooms had de skoolders op ehaald. Mevrouw Paas, destieds vuurzitter van de Volksuniversiteit, bealden noar zin hoes um te vertellen dat de leazing niet in de nieje bieb zol plaatsveenden, mer in de hal van ’t stadhoes, de bieb was nog nit kloar. Op alle (on)meugelijke maneren perbeerden ‘n vuurzitter Kortooms te pakken te kriegen, het lukten nit. Zelfs de plietsie in Bloemendaal wör benoaderd, want iej wussen mer nooit. Dewiel hee zo ongevear in de bieb zelf logeerden. ’s Oawnds gung Kortooms op ’n trad, richting leazing. De nieje bieb was kets duuster. Dan mer rap noar de oale bieb. Ook alns duuster. Wee kon-e bellen? Nen domiej? De borgemeaster? Den kon weten woer de leazing was, want hee zol de nieje bieb openen. Efkes vroagen an ne vrouwe met nen hoond noar het adres. Mer doar köm een autootje met gierende beande um de boch hen vlegen. ‘Een tamelijk verwilderd uitziend vrouwtje sprong uit de wagen en vroeg of ik Toon Kortooms was. Jawel, dat was ik! Het vrouwtje slaakte een zucht van verlichting, zoals men dat in dergelijke gevallen uitdrukt’. Ze harn al of esprökken um -as Toon nit te veenden was - een vrouwmeanske )en gin vrouwtje…) te vroagen um oet het oeuvre van Kortooms vuur te leazen. “Het werd voor mij een van de fijnste avonden die ik in de loop van een halve eeuw heb meegemaakt. Er was geen sprake van een zwarte kous!” (het verhaal keump vuur in het book ‘Ik dank U voor uw aandacht!’ oet 1988, ne oetgave van H. Gottmer. Blif d’r nog ene vroage: woenear was dee lezing? Woenear gung dee bieb lös? Met daank an Alie Dannenberg weet-e viej ’n leazingsdoatum; zee was op dee leazing, leut het book signeren en Toon schreef ook ’n doatum d’r biej: 26 janneoarie 1983. De bieb in de Citadel begun dus in dat joar. 

Gerrit Kraa